Sinh viên Việt Nam tiên phong khai phá tài nguyên chiến lược

Ngày 16 tháng 11, Hội thảo khoa học sinh viên lĩnh vực công nghệ đất hiếm, đại dương, lòng đất đã diễn ra thành công tốt đẹp tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. HCM, thu hút sự tham gia của hơn 2.000 sinh viên cùng các chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học trẻ, và đại diện đại diện cục viện bộ ngành, doanh nghiệp, tổ chức trong nước và quốc tế.

Đây là sự kiện do Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam chỉ đạo, phối hợp giữa Hội Sinh viên Việt Nam TP. Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên Việt Nam tại Hungary, và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. HCM. Sự kiện là hoạt động thuộc chuỗi 11 hội thảo khoa học sinh viên toàn quốc, gắn liền với các nhóm ngành công nghệ chiến lược nhằm thực hiện hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh phát triển bền vững và an ninh năng lượng, lĩnh vực đất hiếm, đại dương và lòng đất giữ vai trò then chốt trong chuỗi chiến lược khoa học – công nghệ quốc gia. Hội thảo được tổ chức nhằm tạo diễn đàn học thuật mở để sinh viên, giảng viên, nhà nghiên cứu trẻ, chuyên gia và doanh nghiệp trao đổi tri thức, chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất hướng nghiên cứu – ứng dụng công nghệ mới, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm hướng tới thực hiện hóa Nghị quyết 57-NQ/TW (2024) và Nghị quyết 71-NQ/TW (2025), hướng tới hình thành Mạng lưới Sinh viên Việt Nam Tài năng công nghệ trong lĩnh vực.

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Lâm Tùng - Ủy viên Ban Chấp hành, Phó Trưởng Ban Công tác Thanh thiếu nhi Trung ương Đoàn, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của nguồn tài nguyên chiến lược và vai trò của sinh viên.

Đồng chí trích dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tài nguyên thiên nhiên của ta rất phong phú. Nếu biết khai thác hợp lý thì đất nước ta sẽ giàu mạnh” và nhận định: "Theo số liệu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ năm 2025, Việt Nam xếp thứ 6 thế giới về trữ lượng đất hiếm với khoảng 3,5 triệu tấn oxit, cho thấy tiềm năng quan trọng để tham gia tái cấu trúc chuỗi cung ứng tài nguyên năng lượng chiến lược toàn cầu. Đất hiếm là đầu vào thiết yếu của nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn như bán dẫn, năng lượng tái tạo và công nghiệp quốc phòng; làm chủ công nghệ đất hiếm là yêu cầu gắn liền với mục tiêu phát triển công nghệ chiến lược theo tinh thần Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị."

Đặc biệt, đồng chí cũng cho rằng hoạt động khai thác và chế biến sâu trong nước hiện còn hạn chế; nguồn nhân lực chuyên môn, cơ sở hạ tầng và năng lực công nghệ vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Nhiều quốc gia trên thế giới đã phát triển lĩnh vực này trong nhiều thập kỷ, từ đó nắm giữ lợi thế vượt trội trong toàn bộ chuỗi giá trị. Từ những yêu cầu đặt ra, ngành địa chất - khoáng sản và đội ngũ trí thức trẻ, đặc biệt là sinh viên, cần chủ động nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, tham gia phát triển lực lượng sản xuất mới, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và đóng góp cho mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Qua đó, đồng chí Lâm Tùng khẳng định Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam cam kết: "tiếp tục đóng vai trò kiến tạo, kết nối và đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để sinh viên Việt Nam phát huy năng lực, làm chủ khoa học công nghệ, tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia góp phần đưa đất nước vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên tri thức và sáng tạo."

Phát biểu lời đề dẫn TS. Nguyễn Tuấn (ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐHQG-HCM) cũng đã nêu rõ quan điểm: "Sinh viên Việt Nam phải trở thành lực lượng nòng cốt, làm chủ khoa học, làm chủ công nghệ và làm chủ tương lai tài nguyên Việt Nam. Hội thảo của chúng ta được tổ chức với mục tiêu đó – tạo không gian để sinh viên tiếp cận tri thức mới, được truyền cảm hứng bởi những chuyên gia hàng đầu, và nhìn thấy con đường mình chọn có thể đóng góp cho sự phát triển của đất nước."

Hội thảo quy tụ 12 tham luận chuyên sâu, trình bày các mô hình ứng dụng, ý tưởng khởi nghiệp và kết nối nghiên cứu thực tiễn, với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học trẻ và sinh viên ưu tú, bao gồm cả 04 tham luận quốc tế từ Hungary và Thụy Điển.

Các tham luận tập trung vào các chủ đề đa dạng như: “Sinh viên và hành trình khám phá tiềm năng đất hiếm Việt Nam” của PGS.TS. Nguyễn Văn Vượng, “Viễn thám, GIS và Công nghệ Địa-Tin học trong Giám sát và Đánh giá Tài nguyên Chiến lược, mở ra cơ hội cho sinh viên Việt Nam” của GS.TS. Nguyễn Kim Lợi, “Công nghệ xạ hiếm – Chìa khóa khai phá tài nguyên Việt Nam theo hướng bền vững” của TS. Lưu Xuân Đĩnh, cùng với các nghiên cứu về khai thác bền vững thông qua Địa vật lý (Sustainable Exploration through Geophysics) và sứ mệnh công nghệ xanh – giảm phát thải carbon.

Kết lại sự kiện, phần phát biểu tiếp thu và định hướng sau tham luận đã rút ra ba nhóm vấn đề cốt lõi: Công nghệ là chìa khóa mở ra giá trị mới từ tài nguyên Việt Nam; Nghiên cứu của sinh viên đang chuyển mình mạnh mẽ, trở thành động lực đổi mới sáng tạo; và Phát triển tài nguyên chiến lược phải đi đôi với phát triển bền vững và giảm phát thải.

Trên cơ sở này, Ban Cố vấn Hội thảo Khoa học Sinh viên cam kết sẽ tập trung vào bốn định hướng giai đoạn 2025–2030, bao gồm: hình thành các nhóm nghiên cứu, câu lạc bộ học thuật và không gian sáng tạo mở; đồng hành cùng nhà trường và giảng viên trong việc hỗ trợ sinh viên phát triển năng lực chuyên môn và tiếp cận công nghệ mới; tổ chức các hoạt động học thuật và nghiên cứu thường niên; và kết nối doanh nghiệp, tổ chức xã hội và chuyên gia để hỗ trợ sinh viên triển khai đề án, dự án ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Hội thảo không chỉ là điểm hẹn của tri thức mà còn là cầu nối quan trọng giữa tri thức học thuật và thực tiễn sản xuất, góp phần chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2025-2030.

Nguồn: Báo Đại biểu Nhân dân